موضوع: بررسی الزامات و راهکارهای تشکیل یک اپوزیسیون متحد
تاریخ برگزاری: یکم مرداد
ساعت: ۲۲:۰۰ به وقت تهران
میزبان: شورای همبستگی آزادی برای ایران
شرکت‌کنندگان:
- سیروس ارغوان (دبیر شورا)
- کی پرویز ورجاوند (مسئول اداره امور همبستگی شورا)
- منیره کاظمی (مهمان رسمی و فعال سیاسی)
مقدمه
نشست حاضر با هدف بررسی عملی و بنیادین سازوکارهای تشکیل یک اپوزیسیون متحد در برابر جمهوری اسلامی برگزار شد. میزبانان جلسه از ابتدا تأکید داشتند که هدف این گفتگو پرداختن به شورا یا معرفی آن نیست، بلکه تمرکز بر پاسخ‌گویی به یک پرسش اساسی است که سال‌ها در محافل سیاسی بی‌پاسخ مانده است: «حالا چه باید کرد؟»
شرکت‌کنندگان تلاش کردند تا با پرهیز از کلی‌گویی‌های متداول، از مرحله تحلیل و توصیف، به سمت پیشنهادهای اجرایی و اقدام‌محور حرکت کنند.
چشم‌انداز ابتدایی: مفاهیم پایه اتحاد
کی پرویز ورجاوند جلسه را با تبیین عناصر بنیادین برای تشکیل یک اپوزیسیون متحد آغاز کرد. وی سه رکن اصلی را به عنوان شرط وحدت معرفی کرد:
- توافق بر اصول پایه‌ای: دموکراسی، حقوق بشر، عدالت اجتماعی، تمامیت ارضی، و جدایی دین از حکومت باید به‌عنوان چارچوب مشترک پذیرفته شود.
- ساختار همکاری منسجم: تشکیل یک شورای هماهنگی مرکب از نمایندگان جریانات مختلف با سازوکاری شفاف، تقسیم مسئولیت‌ها، پیشگیری از درگیری‌های داخلی و پاسخ‌گویی به مردم.
- ارتباط با مردم و جهان: اپوزیسیون باید صدای مردم داخل کشور باشد و هم‌زمان بتواند با نهادهای بین‌المللی تعامل داشته باشد و حمایت آن‌ها را جذب کند.
وی هشدار داد که رقابت‌های درون‌گروهی و شخصی‌نگری‌ها، اصلی‌ترین موانع اتحاد هستند و برای غلبه بر آن باید منافع ملی را بر منافع فردی مقدم شمرد.
نقد عمل‌گرایانه به کلی‌گویی‌ها
منیره کاظمی در پاسخ به سخنان پیشین، رویکرد عمل‌گرایانه‌تری اتخاذ کرد. به گفته وی، جامعه ایران امروز با بحران‌های عینی و حاد مواجه است (نظیر نبود آب، اختلال در اینترنت، اعتراضات شبانه در شهرهایی مانند سبزوار) و اپوزیسیون باید پاسخی برای “اکنون” داشته باشد.
او تأکید کرد که بسیاری از تحلیل‌ها انتزاعی و بدون کارایی عملی هستند. اتحاد، محصول کارهای میدانی و مقطعی در پاسخ به بحران‌های جاری است، نه توافق‌نامه‌های ایدئولوژیک. به باور وی، مسیر واقعی اتحاد از همکاری در «مسائل فوری» آغاز می‌شود، نه از نشست‌های بلندمدت بر سر اصول کلی.
پیشنهادهای ساختاری از پایین به بالا
آلیتا با تأکید بر مدل حرکت از پایین به بالا، پیشنهاد کرد که گروه‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف (اینترنت، حقوق بشر، میدانی) به‌طور مستقل اما هماهنگ عمل کنند. او تأکید کرد که بسیاری از فعالیت‌های براندازانه فعلی، واکنشی هستند نه ابتکاری؛ و این برای تغییر کافی نیست.
وی خواستار تقسیم وظایف شفاف میان ایرانیان خارج از کشور شد و بر لزوم کار میدانی در ابعاد شهری و محلی تأکید کرد. به گفته او، هم‌افزایی میان این گروه‌ها و اتصال آن‌ها به یکدیگر، راه عملی و واقع‌گرایانه برای تشکیل یک جبهه واحد است.
لزوم شروع پروژه‌ها بدون انتظار برای اتحاد کامل
منیره کاظمی در ادامه تأکید کرد که اتحاد یک پیش‌شرط نیست، بلکه یک پیامد طبیعی از عملکردهای مؤثر و قابل رؤیت است. اگر هر فعال و هر گروه، در حوزه خودش فعالیت مؤثر داشته باشد، این زنجیره اقدامات در نهایت به انسجام منجر خواهد شد.
او خواستار عبور از انتظار منفعلانه برای اتحاد و تأکید بر ابتکار عمل شد. به باور وی، فضای مجازی کافی نیست و هرکس در محل زندگی خود باید کاری هرچند کوچک انجام دهد که در امتداد سایر اقدامات باشد.
شکل‌گیری ابتکار درباره پرونده سپاه پاسداران
یکی از سخنرانان، پیشنهاد تمرکز دوباره بر تلاش برای قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی را مطرح کرد. وی با اشاره به پرونده‌های گذشته و تلاش‌های انجام‌شده در کشورهای مختلف، از تجربه‌های پراکنده موجود یاد کرد و خواستار راه‌اندازی کارگروهی تخصصی شد تا این تلاش‌ها را هم‌راستا و هدفمند پیش ببرد.
سیروس ارغوان به‌عنوان دبیر شورا از این پیشنهاد استقبال کرد و ضمن اعلام آمادگی برای همکاری، از فرد پیشنهاددهنده خواست که هدایت اولیه این پروژه را بر عهده بگیرد و دیگران نیز بنا به توانشان در آن مشارکت کنند.
با این حال، سخنران مذکور ضمن پذیرش مسئولیت اولیه، بر چالش‌هایی همچون امنیت، هزینه زمانی و مالی، و ضرورت جمع‌گرایی تأکید کرد. او خواستار شفافیت، همدلی و استفاده از تجربه افراد فعال در تحصن‌ها و لابی‌ها شد.
تأکید بر لزوم شفافیت در ساختار اپوزیسیون
دکتر ساسان نیز در این جلسه مشارکت فعال داشت و بر دو نکته کلیدی تأکید کرد:
- لزوم شنیدن صدای داخل: به باور او، اپوزیسیون خارج‌نشین نباید نسخه‌نویس باشد بلکه باید از مردم داخل بپرسد: “از ما چه کاری ساخته است؟”
- ضرورت شفافیت برای جلب اعتماد: او هشدار داد که ساختارهای مبهم و غیرپاسخ‌گو، عامل اصلی بی‌اعتمادی مردم هستند. برای آنکه یک تشکیلات جایگاه پیدا کند، باید باز و شفاف باشد تا مردم احساس کنند که می‌توانند به آن اعتماد کنند.
او همچنین نسبت به پیامدهای ناخواسته برخی از مطالبات مانند ثبت سپاه در لیست تروریستی هشدار داد و بر پیچیدگی ساختار قدرت در ایران تأکید کرد.
جمع‌بندی پایانی توسط میزبان
سیروس ارغوان در جمع‌بندی جلسه، تأکید کرد که:
- ساختارهای متشکل و شفاف، پایه‌های اعتماد عمومی را شکل می‌دهند.
- نباید منتظر شکل‌گیری ساختارهای رسمی ماند، بلکه باید از اقدامات کوچک آغاز کرد و آن‌ها را هماهنگ ساخت.
- شورا تلاش دارد بستری فراهم کند که در آن پروژه‌ها و ایده‌ها قابلیت اجرا پیدا کنند، بدون آنکه چرخ از نو اختراع شود.
مشارکت داوطلبانه و اعلام آمادگی برای همکاری
در جریان این نشست، شماری از شرکت‌کنندگان با استقبال از رویکرد مبتنی بر اقدام عملی، به‌صراحت آمادگی خود را برای همکاری فعال در راستای ایجاد یک اپوزیسیون متحد اعلام کردند. این آمادگی‌ها طیف متنوعی از مشارکت‌ها را دربر می‌گرفت: از همکاری در پروژه‌های عملیاتی گرفته تا تشکیل گروه‌های محلی، تقویت پیوند با مردم داخل ایران، پیگیری پروژه‌های رسانه‌ای، و همچنین ایجاد فضاهای هماهنگی و گفتگو میان فعالان. برخی از این مشارکت‌ها با پیشنهادهای مشخص همراه بود؛ از جمله گسترش کارگروه‌های تخصصی و سازماندهی گفت‌وگوهای هدفمند برای هم‌افزایی تجربیات گذشته.
نتیجه‌گیری
این نشست، فراتر از یک گفت‌وگوی نظری، بستری برای شکل‌گیری همکاری‌های عملی شد. رویکرد غالب شرکت‌کنندگان چنین بود:
- اتحاد اپوزیسیون نیازمند یک هدف مشترک، ولی نه الزاماً یک ساختار متمرکز در ابتداست.
- اقدامات پراکنده و ناهماهنگ کارایی ندارند؛ هم‌افزایی و هماهنگی میان نیروهای مؤثر ضروری است.
- آغاز کار، نه با اعلامیه بلکه با پروژه‌هایی عملی، در سطح شهری، موضوعی و تخصصی ممکن است.
- شفافیت، صداقت، و اعتمادسازی از ضروری‌ترین ارکان برای جذب مردم داخل کشور است.
گفت‌وگو با حس مسئولیت‌پذیری جمعی و امید به ساختن جبهه‌ای فراگیر و مؤثر به پایان رسید. اعلام آمادگی برای از سر گیری پروژه ثبت سپاه در لیست گروه‌های تروریستی به‌عنوان یک خروجی عملی مهم از این جلسه، تأکیدی بر گذار از شعار به کنش بود.